Gazete Emek- Türkiye’de yaşanan kur şokları ve önlenemeyen enflasyonla sözde mücadele sürerken hükümetin iktisadi teorileri hiçe saydığı para politikası patikasında birde doları bir gecede düşürme planı olduğu iddiaları ortaya atıldı. Paraanaliz'in ekonomi yazarı Turhan Bozkurt'tan aktardığına göre, geçtiğimiz yıl izlenen Kur Korumalı Mevduat ile Aralık ayında bir gecede doları 18 liradan 10 liraya düşüren hükümet aynı stratejiyi yenilemeyi planlıyor. DOLAR KURU İLE İLGİLİ ŞOK İDDİA! TCMB ve BDDK özel bankalara sürekli; “Şuna kredi vermeyin”, “Kur korumalı mevduata geçiş hızını artırın” veya “Döviz satın” derken, sıra yurt dışında tutulan dövizlere geldi. TCMB’den bankalara “Yurtdışı muhabir bankalarda yüksek döviz bakiyesi tuttuğunuzu biliyoruz. O dövizleri Türkiye’ye getirin” talimatı gönderildi. EYLÜL AYINDA NE OLACAK? Birkaç hafta önce bir bankada hazine müdürlüğü yapan yetkili “Oraya kadar düştüler mi?” demekten kendimi alamamıştım. Ancak kaynağım kendinden son derece emin bir şekilde, “Hatta Eylül’e kadar süre verdiler. Kim ne kadar döviz getirmiş karnesini çıkaracaklarmış.” dedi. DÖVİZ GİRİŞİ NASIL SAĞLANACAK? İddianın teyidi için görüşülen bir bankacı, “Evet, doğru. Herkes şaşkın.” ifadelerini kullandı. Yine aynı bankacı yurt dışında müşterilere likit ve düşük maliyetli hizmet sunmak için muhabir bankalarda döviz tutulduğunun altını çizdi sözlerine şu şekilde devam etti: “Döviz bakiyesini sıfırlayın, Türkiye’ye getirin demekle olmuyor ki!” Şahap Kavcıoğlu, Naci Ağbal’ın 20 Mart 2021’de TCMB başkanlığı koltuğuna oturduğundan itibaren ne zaman banka genel müdürleri ile bir araya gelse yurt dışındaki dövizleri masaya getirmişti. Genel müdürler akıl tutulması olaya bıyık altından gülse de hiç biri “Bu fiilen mümkün değil.” demedi, diyemedi… Bazı bankaların müdürleri sorun yaşamamak için her şeyi Ankara’ya soruyor. Şube müdürü, hatta güvenlik görevlisi için bile Ankara’dan şifahi onay alan banka genel müdürleri bulunuyor! YURTDIŞINDA İŞLER SEKTEYE UĞRAYABİLİR Bankaların yurt dışında şube açma prosedürleri zaman ve maliyet açısından oldukça yüksek olmasından kaynaklı ilgili ülkelerdeki banka ile işbirliği mukavelesi imzalanıyor. Belli bir komisyon mukabilinde para transferinden akreditife kadar bütün işlemleri muhabir banka vasıtasıyla yapmak daha az maliyetli oluyor. Böylelikle Türkiye’de faaliyet gösteren bir banka özellikle dış ticaretle iştigal eden ya da farklı ülkelerde yatırımı olan müşterilerine yurt dışında şubesi olmadan da hizmet sağlayabiliyor. İşletişin sürmesi adına muhabir banka nezdinde döviz tutmaktan başka çare yok. Sadece Dolar, Euro ya da Sterlin olarak düşünmemek gerekiyor. Muhabir bankanın bulunduğu ülkenin para biriminden de satın alınması gerekli. Resmi olmayan kaynaklara göre 20-25 milyar dolar civarında bir dövizin muhabir bankalarda tutulduğu tahmin ediliyor. TCMB tarafından bu miktarın en az yüzde 20’sinin Eylül ayına kadar Türkiye’ye getirilmesi talep ediliyor. Hiçbir dayanağı olmayan ve “aklıma esti yapın” tarzı kararlar bankacılık gibi en hassas bir sektöre geri dönülmez zararlar verebilir. YURTDIŞINA ŞUBELERDEKİ DÖVİZ MEVDUATLARINA HAMLELER Mİ YAPILACAK? Bankaların Almanya, Avusturya, İngiltere, Rusya ve Hollanda gibi ülkelerdeki iştiraklerinde tutulan döviz mevduatı hesaba dahil değil. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, yurtdışı şubelerde açılan döviz mevduatının bir kaçış rotasına dönüp dönmediği üzerinde de duruluyor. Fakat bu müdahaleyi yapmak hiç de kolay değil. Yurt dışındaki şubelere müdahale edilmesi halinde TCMB ile BDDK’nın karşısına ilgili ülkenin bankacılık mevzuatı ve düzenleyici kurumlarının kuralları çıkacaktır. Bu nedenle muhabir bankaların kasalarında muhafaza edilen döviz gözlerine cazip gelmeye başladı. İhracatçı firmalar gelirlerinin yüzde 40’ını TCMB’ye satmak zorunluluğu altında. 15 milyon TL’yi aşkın döviz varlığı bulunan şirketler TL cinsinden de kredi yasağı getirildi. Bankalar döviz tevdiatının yüzde 20’sini KKM hesaplarına aktarmazsa toplam döviz mevduatının yüzde 1,50’si kadar cezayla baş başa kalacak. Hedefin altında kalan bankalar için zorunlu karşılıklar da yükseltilecek. Swap Dolar-TL takası hariç net döviz rezervi eksi 55 milyar dolara inince haliyle şahısların ve şirketlerin dövizi göze batar oldu… Bankalardaki dövizin Türkiye’nin rezervi olduğunu söyleyen eski TCMB başkanı Şahap Kavcıoğlu Eylül ayında yurt dışından ne kadar döviz getirebilecek?