Gazete Emek- Sağlık Bakanlığı, ülke genelinde başlatılan aşılamanın ardından vatandaşların aşı süreciyle ilgili merak ettiği 12 soruyu yanıtladı. Aşı yaptıran ilk isim Sağlık Bakanı Fahrettin Koca olurken, devamında ise Bilim Kurulu üyeleri aşı oldu. Uygulamalar sağlık çalışanları üzerinde devam ederken, Sağlık Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Covid-19 Aşısı Bilgilendirme Platformu’nda aşı süreciyle ilgili merak edilen 12 soruya yer verildi. 12 soru ve cevap şu şekilde: 1-COVİD-19 GEÇİRDİM, YİNE DE AŞI YAPTIRMALI MIYIM? COVID-19’u geçirenlerde koruyuculuk bir müddet daha devam etmektedir. Bu koruyuculuk düzeyi kişiyi bir süre daha COVID-19’a karşı koruyacağından hastalığı geçirmiş kişiler aşı uygulanacak öncelikli gruplarda değildir. 2-İNAKTİF COVİD-19 AŞISI EMZİREN KADINLARA UYGULANABİLİR Mİ? Emzirme döneminde inaktif COVID-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan emziren kadınlara kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. 3-İNAKTİF COVİD-19 AŞISI OLDUKTAN SONRA HASTALIĞA KARŞI NE KADAR SÜRE KORUNACAĞIM? Klinik çalışmalarda, inaktif COVID-19 aşılarının hastalığa karşı koruyucu etkisinin yüksek olduğu gösterilmiştir. COVID-19 aşılarının koruyuculuk süresi henüz bilinmemektedir, bunun için ek araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır. 4-İNAKTİF COVİD-19 AŞISI KAÇ DOZ UYGULANACAK? 18 yaş ve üzerindeki kişilere dört hafta ara ile birer doz olmak üzere toplam iki doz olarak uygulanacaktır. 5-AŞI YAPTIRDIKTAN SONRA DA MASKE, MESAFE VE TEMİZLİK KURALLARINA UYMAYA DEVAM EDECEK MİYİM? Aşı uygulandıktan sonra hastalığa karşı koruyuculuğun gelişmesi genellikle birkaç hafta alır. Bununla birlikte herkeste aynı düzeyde koruyuculuk gelişmeyebilir. Ayrıca aşılanan kişi kendisi korunuyor olsa bile virüsü aldıysa başkasına bulaştırabilir. Bu nedenle aşı uygulandıktan sonra da maske, mesafe ve temizlik kurallarına uyulması gerekmektedir. Bakanlığımız tarafından artık önlemlere gerek olmadığı açıklanana kadar bu önlemlerin alınmasına devam edilmelidir. 6-ÇOCUKLARA DA AŞI YAPILACAK MI? Bilim Kurulu tarafından belirlenmiş öncelikli risk grubunda 18 yaş altındaki kişiler yer almadığından şu an için çocuklara COVID-19 aşısı uygulanmayacaktır. 7-TÜRKİYE’DE COVİD-19’A KARŞI AŞI ÇALIŞMALARI YAPILIYOR MU? Türkiye’de de COVID-19’a karşı aşı çalışmaları yapılmaktadır. Bu aşılara ilişkin faz aşamalarının başarıyla tamamlanmasının ardından aşı üretimine geçilmesi planlanmaktadır. 8-AŞI YAPTIRMAK ZORUNLU MU OLACAK? Türkiye’de çocukluk aşıları dâhil, aşı uygulaması zorunlu değildir. Bununla birlikte aşı, hastalıklardan korunmak için en etkili yöntemlerden biridir. Aşı sayesinde yeryüzünden silinmiş pek çok hastalık mevcuttur. Bu nedenle T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından aşıyla ilgili toplumu bilinçlendirme çalışmaları yürütülmektedir. Aşı olmak, kişinin topluma karşı sorumluluğudur. 9-İNAKTİF COVİD-19 AŞISI GEBELERE UYGULANABİLİR Mİ? Gebelikte inaktif COVID-19 aşısının uygulanmasına ilişkin veri bulunmamaktadır. COVID-19’u ağır geçirme riski yüksek olan gebelere kendi istekleri halinde aşı uygulanabilir. Aşının gebeliğin ilk üç ayında uygulanmaması tercih edilir. 10-COVİD-19 AŞISI NASIL BU KADAR HIZLI GELİŞTİRİLDİ? COVID-19 aşıları, bilim tarihinde 2009 pandemik domuz gribi aşılarından sonra bu kadar hızlı hazırlanan ilk aşıdır. Virüs ailesinin tanınıyor olması, Koronavirüslerin biyolojisinin ve nasıl davrandığının bilinmesi, bilim tarihinde belirli bir yol katedilmesi, bilgiye erişimin kolaylaşması, moleküler genetik bilimindeki ilerlemeler, kullanılan cihaz teknolojisi ve metotların yıldan yıla gelişme göstermesi, bilim insanları arasında elde edilen bilginin hızla koşulsuz olarak paylaşılması, klinik çalışmalarda hızlı yol alınması ve acil çözüm bulma çabası aşı üretim sürecini hızlandırdı. COVID-19 aşıları da diğer aşı ve ilaçlarda olduğu gibi kalite, güvenlilik ve etkinlik konusundaki yasal gereklilikler izlenerek geliştirilmektedir. 11-COVİD-19 AŞILARI PANDEMİYİ NE KADAR SÜREDE SONA ERDİRECEKTİR? Aşıların pandemiyi ne zaman sonlandırabileceği aşının etkinliği, aşı uygulanan kişi sayısı, aşı uygulamasından sonra maske, mesafe ve temizlik önlemlerinin alınmasına ne kadar dikkat edildiği gibi pek çok faktöre bağlıdır. Bugüne kadar elde edilen veriler, aşının pandemiyi ne zaman sonlandıracağıyla ilgili yeterli bilgi sunmamaktadır. 12-COVİD-19 AŞILARI GÜVENLİ MİDİR? Hiçbir aşı, faz çalışmaları yapılmadan, bu çalışmaların sonuçları ilgili mercilerle şeffaf bir şekilde paylaşılmadan onay alamaz, piyasaya sürülemez. Aşı çalışması yapan kuruluş, geliştirme ve üretim sürecinde uluslararası kalite standartlarına uymak zorundadır. Bu standartlar İyi Laboratuvar Uygulamaları (GLP-Good Laboratory Practices), İyi Klinik Uygulamaları (GCP-Good Clinical Practices) ve İyi Üretim Uygulamaları’dır (GMP-Good Manufacturing Practices). Ayrıca faz çalışmaları sırasında aşıyla ilişkili olduğu düşünülen ve insan sağlığını belirgin ölçüde olumsuz etkileyen bir durum saptandığında çalışmalar durdurulmaktadır. Yalnızca sorunun aşı ile ilişkili olmadığından emin olunması durumunda çalışmalar sürdürülmekte, aşılama yapılıyor ise kaldığı yerden devam ettirilmektedir. Bu çerçevede ülkemizde uygulanmaya başlanan COVID-19 aşılarının faz çalışmalarında çalışmanın durmasına sebebiyet verecek bir yan etki ile karşılaşılmamıştır. Uygulama aşamasında da güvenliği konusunda herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır. Kaynak: Van Basın