Gazete Emek- 2019’da Şili’den Hong Kong’ a uzanan protesto dalgasını hatırlayalım.
Şili
Ekvador
Ekvador Devlet Başkanı Lenin Moreno’nun akar yakıttaki sübvansiyonları kaldırmasıyla ülkede protesto dalgası başladı. Hükümet, Başkent Quito ve çevresinde sokağa çıkma yasağı ilan etse de göstericiler taleplerinden vazgeçmedi. Halkın isyanını akar yakıt fiyatları tetikledi, ancak toplumsal öfkenin asıl nedeni Moreno hükümetinin kamu borçlarını azaltmak için can yıkıcı biçimde uyguladığı kemer sıkma politikaları.
Bolivya
Cumhurbaşkanlığı seçiminde yaşanan sorun ve ordunun seçimleri iptal etmesiyle Bolivya’da sokak gösterileri başladı. Ordunun Evo Morales’in istifasını talep etmesi ve ardından arama kararı çıkarmasıyla Morales yanlıları ve karşıtları sokağa indi. Bolivya’da yaşanan kamplaşma şiddet olaylarına ve ölümlere neden oldu. Evo Morales, şiddetin daha fazla can kaybına neden olmaması için Meksika’ya sığındı. Bolivya’da Cumhurbaşkanlığı seçimi 2020 ‘de yenilenecek.
Lübnan
Zamlara karşı tepkiyle başlayıp toplumsal bir isyana dönüşen gösterilerin adreslerinden biri de Lübnan oldu. Hükümetin ekonomik krize rağmen Whatsapp görüşmelerine vergi getirmesi başkent Beyrut başta olmak üzere pek çok bölgede “yeter artık” seslerine neden oldu. Binlerce insan ekonomi politikalarındaki çıkmaz, yolsuzluklar, kayırmacı politikalara karşı öfkelerini sokaklarda dile getiriyor.
İran
İran halkı, ABD yaptırımları altında ezilirken, hükümetin akar yakıt fiyatlarındaki vergi oranını yüzde 300 artırmasıyla sokaklara çıktı. Nüfusunun dörtte birinin yoksulluk sınırının altında yaşadığı İran’da halk, işsizlik, rekor kıran enflasyon ve yolsuzluğa karşı kentlerde sesini hükümete ve dünyaya duyurmaya çalıştı.
Irak
ABD’nin Irak’ı 2003’te işgal etmesinden bu yana ülkede sular durulmuyor. Başkent Bağdat ile Basra, Nasıriye, Amara, Samava ve Hilla kentlerinde ekim ayında başlayan gösterilerin amacı yozlaşmış, mezhepçi politikalara savrulmuş hükümetlere “dur” demek. İki aydır süren gösteriler sonunda Meclis Başkanı İstifa etti. Irak’taki gösterilerde 200’den fazla insan öldü, Irak'taki eylemler bu yılın yılın en kanlı gösterisi olarak tarihe geçti.
Rusya
Rusya protestoların zaman zaman dikkat çektiği ülkelerden. 2019’da Moskova'da şehir meclisi seçimleri sürecinde muhalif adayların seçim kurulunca seçimden men edilmesi, bazı muhalif adayların seçime bir hafta kala tutuklanması bir milyon göstericinin Moskova’da sesini yükseltmesine neden oldu. Haftalarca devam eden gösterilerde binden fazla kişi göz altına alındı.
Fransa
Macron’un emeklilik yaşı ve maaşında yeni düzenleme yapma girişimi 5 Aralık’ta Paris başta olmak üzere büyük çaplı greve neden oldu. Balerinlerden doktorlara, tren makinistleri ve işçilere kadar pek çok farklı iş kolu Macron’a dur demek için sokaklarda.
Fransa, Macron yönetiminin akar yakıt fiyatlarına zam yapmasının ardından Sarı Yelekliler olarak anılan grubun haftalarca protesto gösterileri yapmasıyla 2018’i kapatmıştı. Gösterilerin üzerinden bir yıl geçse de Fransa halkının isyanı dinmiyor.
İngiltere
İngiltere'de halkın 2016’da AB’den ayrılma referandumuna olur vermesiyle siyasi gündem adeta tıkandı. Theresa May’in istifasına neden olan ve bir türlü uzlaşma sağlanamayan Brexit sürecinde sadece parlamento değil, halk da ikiye bölündü. Bu bölünme Londra’dan ülkenin çeşitli şehirlerine yayılan gösterilere neden oldu. AB ile İngiltere arasındaki sürecin yol haritası hala belli değil.
Hong Kong
Doğu’nun İncisi olarak bilinen Hong Kong’da Temmuz 2019’da başlayan gösteriler sürüyor. Binlerce göstericiyi polisle karşı karşıya getiren neden, Hong Kong Meclisi’nin “Suçluları Çin’e İade Etme”ye dönük tasarıyı kabul etmesi.
Göstericilere göre, muhalifler ve siyasi suçlular bu yasayla Çin’e iade edilecek ve Çin, Hong Kong’ta tam anlamıyla egemenlik kuracak. Hükümet yasadan geri adım atsa da Çin’in Hong Kong siyasetindeki etkin rolü gösterilerin sürmesine neden oluyor.
Kaynak: Duvar
