Gazete Emek- Türkiye Büyük Millet Meclisi Hakkâri Milletvekili Öznur Bartin, iş cinayetlerinin önlenmesine yönelik sorularını Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’a yöneltti. Bartin, yazılı soru önergesinde, iş cinayetlerinin yalnızca bireysel hatalarla açıklanamayacak kadar yaygın ve sistematik bir sorun olduğunu belirtti.
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin saha raporlarına göre, 2025 yılının Ağustos ayında en az 192, yılın ilk sekiz ayında ise en az 1.359 işçi yaşamını yitirdi. Bartin, bu verilerin iş sağlığı ve güvenliği sorunlarının yapısal ve sistematik bir karakter taşıdığını ortaya koyduğunu vurguladı.
Bartin’in önergesinde, ulusal düzeydeki İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, İş Kanunu ve Sosyal Sigortalar Kanunu’nun işverenlerin yükümlülüklerini düzenlediği, ancak sahadaki uygulamaların denetim kapasitesinin yetersizliği, yaptırımların caydırıcı olmaması ve kayıt dışı istihdam nedeniyle mevzuatla uyumlu bir güvenlik rejimi oluşturamadığı ifade edildi.
Uluslararası yükümlülüklere de dikkat çeken Bartin, Türkiye’nin ILO sözleşmeleri kapsamında işçi sağlığı ve güvenliği denetimlerini yeterli personel ve kaynakla yürütmek zorunda olduğunu belirtti. Ayrıca taşeronlaşma, güvencesiz sözleşmeler, kayıt dışı istihdam ve işçi örgütlenmesinin zayıflığının iş cinayetlerinin başlıca nedenleri arasında yer aldığı kaydedildi.
Denetim kapasitesine ilişkin çarpıcı veriler de öne çıktı. Bartin, müfettiş sayısının yetersiz olduğunu, denetimlerin düzensiz ve çoğunlukla şikâyet üzerine gerçekleştirildiğini, sonuçların kamuoyuyla paylaşılmamasının iş cinayetlerinin görünmezleşmesine yol açtığını belirtti.
Somut bir örnek olarak 13 Eylül 2025’te Hakkâri/Yüksekova’da 21 yaşındaki iş makinesi operatörü Servet Arslan’ın iş kazasında yaşamını yitirmesi gösterildi. Olayda iş güvenliği önlemlerinin alınmadığı, operatör eğitimlerinin belirsiz olduğu ve işyeri denetimlerinin yetersiz olduğu ortaya çıktı. Bartin, bu olayın sistemik sorunların bir göstergesi olduğunu vurguladı.
Önergede ayrıca, Bakanlıktan iş cinayetlerinin sektörel, yaş, cinsiyet ve göçmen/yerli dağılımına dair veriler, yürütülen denetimler, idari yaptırımlar, müfettiş sayısı ve Uluslararası Çalışma Örgütü standartları ile karşılaştırmalar, taşeron zincirlerindeki sorumluluk ve sendikal hakların uygulanabilirliği hakkında detaylı bilgi talep edildi.
Bartin, önergesinde iş cinayetlerinin önlenmesi için Bakanlığın bütüncül ve yapısal bir politika geliştirmesi gerektiğini belirterek, bu politikanın işveren sorumluluğunu netleştiren yasal düzenlemeleri, taşeron zincirlerinde şeffaflığı, denetim kapasitesinin artırılmasını ve sendikal hakların fiilen güvenceye alınmasını içermesi gerektiğini ifade etti.
Kaynak: Evrensel
